Παρασκευή 3 Σεπτεμβρίου 2010

Απόφαση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα για την πρόσβαση στα αρχεία των Ειδικών Δικαστηρίων Δωσιλόγων


Σύμφωνα με πρόσφατη απόφαση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, τα Γενικά Αρχεία του Κράτους υποχρεούνται  να θέτουν στη διάθεση των ερευνητών το υλικό των αρχείων των Ειδικών Δικαστηρίων Δωσιλόγων το οποίο έχει εισαχθεί στην αρχειακή υπηρεσία, δεδομένου ότι με βάση το άρθρο 42 παρ. 1 του ν. 1946/1991 ("Γενικά αρχεία του Κράτους και άλλες διατάξεις") οι περιορισμοί πρόσβασης στα αρχεία αρμοδιότητας των ΓΑΚ αίρονται υποχρεωτικά με την πάροδο 30 ετών.

Με προηγούμενες αποφάσεις της η Αρχή είχε επιτρέψει την πρόσβαση σε αυτά τα αρχεία (όπως και σε άλλα δικαστικά), επιβάλλοντας όμως την ανωνυμοποίηση των υποκειμένων των δεδομένων και υποχρεώνοντας το προσωπικό των αρχειακών υπηρεσιών να σβήνει τα ονόματα που περιέχονταν στα αντίγραφα των εγγράφων που χορηγούνταν στους ερευνητές.

Οι διαφορές στην προσέγγιση του θέματος από τους ερευνητές και τους αρχειονόμους, από τη μια μεριά, και την Αρχή από την άλλη,  έχουν επισημανθεί επανειλημμένα και με διάφορες ευκαιρίες, τα τελευταία χρόνια δε έχει αναπτυχθεί ένας δημόσιος διάλογος γύρω από τα σχετικά προβλήματα (ενδεικτικά αναφέρουμε δυο ημερίδες της Ελληνικής Aρχειακής Εταιρείας: "Πρόσβαση στα αρχεία: δυνατότητες, δεοντολογία, απόρρητο", Αθήνα 1998 και "Δικαίωμα στην πληροφόρηση: νέα όρια και αντιφάσεις", Αθήνα 2001 (βλ. και εισηγήσεις online).

Κατά πληροφορίες, ο πρόεδρος της Αρχής προτίθεται να επαναφέρει για συζήτηση στην Ολομέλεια το θέμα της επεξεργασίας ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων για ερευνητικούς σκοπούς. Βήμα προς αυτή την κατεύθυνση φαίνεται να είναι και η τελευταία απόφαση της Αρχής, η οποία μάλιστα δεν αναφέρεται καθόλου στις παλαιότερες αποφάσεις και στα περί ανωνυμοποίησης.

Στην απόφαση σημειώνεται ότι η διάταξη του άρθρου 42 παρ. 1 Ν 1946/1991 που αναφέρθηκε, "αν και προγενέστερη είναι ειδικότερη του ν. 2472/1997 για την προστασία των προσωπικών δεδομένων και ως εκ τούτου τυγχάνει εφαρμογής σε περιπτώσεις στις οποίες ζητείται η πρόσβαση στα εν λόγω αρχεία με σκοπό τη μελέτη αυτών". Για το λόγο αυτό, το η ικανοποίηση του αιτήματος πρόσβασης "δεν κωλύεται από τις διατάξεις του ν. 2472/1997". Συνεπώς, "και με δεδομένο ότι έχουν περάσει περισσότερα από 30 έτη από τη σύσταση του αρχείου του Ειδικού Δικαστηρίου Δωσιλόγων Ευβοίας η πρόσβαση σε αυτό της ερευνήτριας για μελέτη είναι υποχρεωτική". Επιπλέον, η απόφαση δεν κάνει διάκριση στις μορφές της πρόσβασης (επιτόπια μελέτη ή/και χορήγηση αντιγράφων).

Η απόφαση σαφώς διευκολύνει την πρόσβαση των ερευνητών στο σχετικό υλικό που απόκειται στις υπηρεσίες των Γ.Α.Κ., διατηρεί όμως το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι ερευνητές κατά τη δημοσίευση των πορισμάτων της έρευνάς τους, αφού ορίζει ότι σε  περίπτωση  "μεταγενέστερης δημοσίευσης προσωπικών δεδομένων που θα προκύψουν από τη μελέτη του ανωτέρω αρχείου η ερευνήτρια οφείλει να ζητήσει την άδεια της Αρχής ".

Υπενθυμίζεται ότι η νομοθεσία περί προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα αφορά μόνο τα δεδομένα ζώντων φυσικών προσώπων.